Acheh-Sumatra National Liberation Front - Basa Atjèh

PEU-INGAT ULANG THÔN NJANG KEU-PEUËT MEUNINGGAI WALI
3 DJUNI 2010 – 3 DJUNI 2014

Assalamulaikum Warahmatullahi Wabarakatuh

Bismillahir rahmaanirrahiim,

”Wa'tashimuu bihablillahi jamii''an walaa tafarraquu. Wazkuruu ni'matallahi 'alaikum, iz kuntum 'adaa an fa allafa baina quluubikum. Fa ashbahtum bini'matihi ikhwaana. Wa kuntum 'alaa sjafaa hufratim minan naar, fa ankadhakum minhaa. Kazaalika jubaijinul laahu lakum aajaatihi la'allakum tahtaduun”. Al-Imran, ajat 103. Shadaqallahul 'adhim. 

Bandum pudjoë meuwoë keu Po Teuh Allah, seulaweuët dan saleuëm geutanjoë peutrôk ukeuë Pang ulèë geutanjoë Nabi Muhammad S.A.W.

Dilikôt nibaknjan, hana tuwo tjit saleuëm seudjahtra dan dôa seulamat keu bandum bansa Atjèh pat mantong ateuëh rhuëng dônja, leubèh-leubèh lom keu njang mantong semiké dan meuseutia keu peurdjuangan éndatu bak peubibeuëh nanggroë nibak peundjadjah.


Hadhirin hadhirat njang ulôn tuan peumulia,

Uroënjoë geutanjoë meusadja tatjok watèë tameuduëk disinoë siat, tadjak peu-ingat geunab 4 thôn geunaséh geutanjoë, gurèë geutanjoë, pahlawan geutanjoë Tengku Thjik di Tiro Muhammad Hasan, njang ka neuwoë ubak Po Teuh peuët thôn njang ka ulikôt, njakni uroë 3 Djuni 2010.

Tudjuan tapeu-ingat uroë meuseudjarahnjoë nakeuh: supaja bèk tuwo teuh keu kurebeuën dan djasa-djasa droëneuh njan njang ka keumah neupeugisa keulai neuduëk seudjarah geutanjoë, seudjarah Atjèh, bak neuduëk njang butoi, bak teumpat droë-djih, njakni seudjarah Atjèh njang meurdéhka dan meudèëlat; kalheuëh neupeubleut mata seuhingga geutanjoë uroë njoë ka tatusoë droë-teuh, ka tateupeuë peuë hak droë ateuëh seudjarah, ateuëh nanggroë-teuh; Droëneuh njan kalheuëh neupeurunoë geutanjoë bak tatjok keulai hak-hak pusaka njang éndatu keubah, njang djinoë ka rhet dalam djaroë gob, djaroë musôh. 

Bak neupeugisa keulai marwah dan kemuliaan seudjarah bansa neuh, Droëneuh njan ka rela neukurubeuën dan neutiëk bandum kesenangan dan kekajaan neuh. Buët, pikéran dan langkah-langkah njang droëneuh piléh, njoë bandum ka djeuët keu seudjarah dan kadjeuët keu meunumat keu geutanjoë bansa Atjèh uroënjoë dan generasi ukeuë.

Njoë keuh seudjarah, njang uléh peundjadjah dan djaroë gaki djih di Atjèh, teungoh djilhi batjut-batjut, dji-ubah pat njang peureulèë, untôk keupeunténgan politék di nanggroë dan untôk peupunoh keheundak tuan awaknjan di Djakarta. Njoë deuh ta kalon dalam padum-padum boh qanun kontroversi njang kalheuëh djisah uléh DPRA, malah sampé-sampé na peunjata bahwa tudjuan Atjèh Meurdéhka kon untôk peubibeuëh droë dari Indonesia.

Awak njan, khusus djih lamiët Indonesia di nanggroë uroë njoë, djikira bahwa deungon djipeukeurabèë batjut antara njang butôi deugon njang salah, maka generasi barô, aneuk basa, akan tuwo keu tudjuan nibak peurdjuangan, njang ka almarhôm puga seulama 37 thôn njoë. 

Alhamdulillah, deungon na padum-padum droë njang mantong seutia dan tém meudong keu tjita-tjita njang mulia njoë, maka buët karôt awaknjan ka keumah ta halang, seuhingga djinoë bansa Atjèh ka le muphôm teuntang peukateuën ureuëng-ureuëng njang mantong peugah droë sibagoë ”pimpinan” GAM sampé uroë njoë.

Bansa Atjèh njang ulôntuan peumulia,

Karab siplôh thôn seudjak djandji dame Helsinki meutèkèn, ka na peuët go peumilihan umum atawa pemilu djipeugot di Atjèh. Mulai peumilu eksekutif 2006 (njakni peumilu piléh keupala daerah: gubernur, bupati dan walikota), peumilu legislatif 2009 (njakni pemilu piléh anggèëta DPRK dan DPRA), peumilu eksekutif 2012 lom dan peumilu legislatif buleuën njang ka ulikôt. Tamah lom deungon pemilu presiden Indonesia. 

Peuë hasé njang ka meuteumeung seulaén peuhabéh pèng rakjat meutriliun-triliun, bak djak gantoë padum-padum droë pantjuri deungon pantjuri laén? Poh-meupoh: teumasôk timbak maté lawan politék, intimidasi, manipulasi, njan kadjeuët keu agenda teutap dalam tiëp-tiëp peumilu di Atjèh. Njan keuh njan hasé njang deuh.

Surat-surat haba djituléh bahwa peumilu di Atjèh baroë sa paléng brôk, paléng brôk nibak peumilu njang ka ka. Dalam pemilu baroësa, kon peserta peumilu mantong njang ma'èn tjurang, tapi badan peulaksana pemilu, njang djipeunan KIP (Komisi Independen Pemilu), njang sibutôi djih pajah netral, awak njan meumasaalah tjit. Trôk bak kutak su djibapluëng dan na keureutaih su njang kalheuëh djitop leubèh dilèë – peureuséh lagèë tajuë djaga naleuëng bak lumo.

Tapi ingat Tengku-Teungku Atjèh bandum! Kon peukara demokrasi mantong geutanjoë njang lumbôi sa ulikôt, dalam dumpeuë peukara Atjèh paléng parah: Peukara korupsi, meunjo Indonesia lumbôi sa dalam dônja, Atjèh lumbôi sa di Indonesia – meumakna Atjèh lumbôi sa korupsi dalam dônja tjit – njan hana soë koh! Meunjo tingkat kedjahatan watèë meusunoh-sunoh kurusi baroë sa, njan talô awak Papua Barat njang teungoh muprang deungon Indon djinoë, pada hai Atjèh ka rab10 thôn meudame deungon RI. Dan le peukara-peukara laén lom njang malèë teuh meunjo tapeugah.
Teutapi awaknjan mantong hana djiteupeuë droë djih. Bak babah sabé-sabé dame: demi menjaga perdamaian, demi kesejahteraan rakjat. Pada hai bandum njan demi pangkat dan djabatan, dan untôk ligôt tudjuan njan dumpeuë tjara djitém peuhaleuë. Ureuëng-ureuëng lagèë njan kalheuëh geupeutrang dalam surat albaqarah, ajat 11-12: ”Wa izaa qiila lahum laa tufsiduu fil ardhi, qaaluu innamaa nahnu mushlihuun. Alaa innahum humul mufsiduuna walaakin laa jasj'uruun”. ”Dan watèë na ureuëng peugah bak awaknjan ” Bék peugot njang kon-kon ateuëh bumoë njoë”, awaknjan djikheun: ” Kamoë njoë nakeuh ureuëng njang djroh-djroh, njang teungoh peububuët njang butôi (kamoë teungoh peugot nanggroë, peumakmu rakjat).” Tapi ingat; sibutôi djih awaknjan keudroë njang teungoh peukatjo tapi awaknjan hana sadar – hana djirasa.”

Saboh su-euë: pakon Atjèh ka djeuët keu lagèë njoë rupa, pat salah djih? Atra meunjo hana tatupat salah, ka teuntèë handjeuët tapeubeutôi. 

Kamoë ka le that meupeu-ingat, bahwa masalah Atjeh uroë njoë tjukôp komplex – ka meutjat-tju'ët ban sabohnjan. Hana mungkén keumah ploh meunjo hana tatupat puntja djih. Pada hai puntja djih nakeuh peundjadjahan RI di Atjèh. Dan kareuna ka tréb that keunong djadjah; kareuna ka tréb that djipeulangoë lam thô, maka geutanjoë hana tarasa lé sapeuë, ka gabai, sang ka mangat meunan. Trôk bak tjara hudép dan peurangui peundjadjah ka bulat-bulat tadjak tirèë lé geutanjoë. Hana tateupeuë bahwa keurusakan njang geutanjoë peubijeuë uroënjoë akan djitanggông uléh aneuk tutjo teuh meuplôh-plôh keuturônan ukeuë.

Kalheuëh teupeu-ingat tjit ka meu-ulang-ulang bahwa dame di Atjèh akan reuloh meunjo keuadélan han keumah peudong. Dan keuadélan keubit-keubit han teudong, sabab di negara Hindunisia njan hana beurlaku hukôm; hukôm djih njan keuh KKN; hukôm dan peungadélan na dalam djaroë pantjuri dan mafia. Kiban tjara keuneuk peudong keuadélan teuma!

Peukara KKN – Korupsi, Kolusi dan Nepotisme – di Indonesia, khusus djih di Atjèh, hana keumah stop lé deungon tjara-tjara njang biasa, sabab peukateuën njan kadjeuët keu falsafah hudép, kultur dan darah gapah bansa Indonesia-Djawa, mulai dari tingkat paléng ateuëh: presiden dan meuntri-meuntri, sampé njang paléng mijub: tingkat geuthjik dan sektaris gampông. Njoë keuh falsafah hudép peumimpin neo-madjapahit njang ka meuplôh-plôh thôn djipaksa ateuëh bansa-bansa njang kon Djawa, djipeudjak meulalui program transmigrasi dan program peundidékan, khususdjih peundidékan pantjasila. 

Bansa Atjèh njang teugaséh,

Padum thôn njang ka ulikôt, madjalah Asia Times dari Hongkong, na djituléh saboh artikel teuntang korupsi di lhèë boh nanggroë njang paléng rajek di Asia: Tjina, India dan Indonesia. Deungon ulèë keunarang ”The Wages of Corruption” dan artikel njan djipeuphôn lagèënjoë: ”Di India, korupsi djipeudjak dimijub medja (maknadjih: meusom batjut): Di Tjina, djipeulaku di ateuëh medja (trang-trang), seudangkan di Indonesia medja-medja meusigo djikorupsi.” Disinoë mantong ka deuh pakriban rakus manusia Hindunisia njan.Meunjo takalon sigo lèt sang-sang njoë saboh anekdot atawa haba kra. Tapi njoë saboh keunjataan, saboh fakta njang kalheuëh djisidék seutjara ilmiah. 

Keusimpôlan njan djitjok, 'ohlheuëh djisidék pakriban sistém radja-radja di pulo Djawa mat keuradjeuën atawa atô nanggroë. Sidroë radja atawa peumimpin bansa Djawa, peureuséh lagèë peuranan sidroë dalang dalam tjeurita ”wajang kulét” awaknjan. Dalam tjeurita wajang kulét, Dalang atawa radja-radja Djawa djimeu-atô nanggroë sabé meulalui lhèë boh kombinasi karakter: phôn intrig – disinan rôh konspirasi, kongkalikong dan fitnah; keudua tahjul, lagèë peutjaja keu hai-hai njang han djilôp lam ileumèë akai dan keulhèë piléh gaséh atawa diskriminasi. Djalan tjeurita dalam wajang pih hana meunurôt skripsi, kon lagèë njang ka djipeuteuntèë leubèh awai, teutapi meugantung bak reaksi peunonton atawa keuadaan. Deungon kombinasi lhèë boh karakter di ateuëh, lagèënjan keuh tjara radja-radja Djawa atawa presiden-presiden NKRI djinoë djiatô nanggroë mulai dari Sabang sampé u Mareuké.

Artikel njan djitôp lagèënjoë: ”In this respect, Indonesia represents the worst of the Chinese and Indian experience in terms of corruption. ” Dalam peukara njoë, korupsi di Indonesia paléng brôk meunjo tabandéng deungon Tjina dan India.

Dari tjeurita di ateuëh, djeuët tabatja bahwa njang peunténg dalam budaja bansa Djawa nakeuh harmoni – dumpeuë djeuët asai bèk karu-karu mantong. Atôran, hukôm, prinsip dan haleuë-hareuëm hana bak awaknjan. Sabab, dalam falsafah hudép bansa Djawa, njang peunténg ”pantes opo ora pantes” - pantas atawa hana pantas. Deungon peutunjok falsafah njoë, maka bagi ureuëng Djawa peukara korupsi, kolusi, meusilingkôh hana djeuët keu halangan, asai sama-sama seunang dan saban-saban meu-untông. Njan keuh tjunto budaja, tjara hudép, njang ka djipeutamong dalam masjarakat njang kon Djawa seulama 65 thôn njoë.

Njang gandjé that, sampé uroë njoë mantong na ureuëng Atjèh djak seumah-seumah dan djak tjôm djaroë peumimpin-peumimpin njang dumnan khèk, tamak dan rakus. Dan bila peureulèë djitém poh bansa droë lom meunjo na njang lawan awaknjan.

Bansa Atjèh bansa Mulia,

Meunjo geutanjoë atawa bansa-bansa laén di Nusantara keuneuk hudép seudjahtra, keuneuk peuseulamat droë dônja-akhirat dan keuneuk peulheuëh droë nibak lingkaran sjèëtan njoë, hana tjara laén keutjuali teubiët dari sistém NKRI. Hana mungkén geutanjoë Atjèh ta harap keuadaélan dan keuseudjahtraan bak RI, seudangkan djih keudroë tjukôp meumasaalah, ka lagèë tongkang brôk njang ka tiréh ban sabohnjan, tinggai taprèh lham mantong.

Uroë njoë para pakar atawa ahli-ahli teuntang Indonesia, got pih di luwa atawa di dalam nanggroë keudroë, ka mulai sadar bahwa Indonesia njan sibagoë saboh neugara keusatuan hana meungkén lé keumah peutheun atawa hana pat peubutôi lé. Dumnan reuloh ka!
Salah sidroë ahli dalam peukara Indonesia, Prof. Jeffrey Winters, dari NorthWestern University, Amerika, geukheun bahwa Indonesia djinoë ka djimat lé ”para maling” atawa kleptocrat dalam basa gob – ka djimat lé pantjuri tudjôh dalam basa Atjèh. Meunurôt Jeffrey, di Indonesia na demokrasi tapi hana hukôm, demokrasi na dalam djaroë mafia dan djikontrol uléh soë-soë njang na pèng dan kuasa. Uléh sababnjan Indonesia kadjeuët keu saboh negara njang ANOMALI, kheun rakannjan lom. Meuksud djih, meunjo istilah peunjakét ka lagèë usus buntu atawa kanker. Handjeuët peu-ubat lé – ka pajah koh. Meunjo tingkat reuloh, Indonesia njan ka lagèë bhan geutangen brok – ta tèmpè sagoë njoë, botjo sagoë djéh – hana mungkén djeuët ta tempè lé, dan keuneulheuëh pajah taboih tjit.

Meunankeuh umpama Indonesia uroënjoë. Nannggroë ”pantjuri tudjôh” njan han keumah lé peubutôi deungon tjara-tjara normal, lagèë miseuë desentralisasi, bagi-bagi otonomi, lagèë njang ka kajém djibri keu Atjèh. Untôk solusi djih, meunurôt Jeffrey, rakjat harôs meusaboh, beudoh dan lawan untôk ubah sistém Indonesia. Deungon narit laén, Beukaih Hindia Beulanda njan pajah bubar dilèë, lheuëhnjan barô taduëk dan tapiké pakriban ta atô keulai.
Dr. Rizal Ramli njang kalheuëh mat padum-padum boh djabatan menteri di Indonesia pih lagèënjan tjit tjara seumiké. Meunurôt gobnjan, geutanjoë handjeuët taharap na peurubahan dalam sistem Indonesia njan, kareuna sistem keudroë njan meumasaalah. Dan dari peumeurintah pih handjeuët taharap sapeuë, sabab awaknjan keudroë le meumasaalah tjit, ka meubalet-balet ngon korupsi ”Tjit saboh sagai djalan teubiët djih dari masalah njoë, nakeuh geurakan rakjat – maknadjih: revolusi. Djadi, people power nakeuh saboh keniscayaaan.” kheun Dr. Rizal lom. 

Bansa Atjèh njang Allah peulindông,

Meunjo ahli-ahli politék bansa gob ka djimarit meunan, dan ureuëng Indon keudroë njang kalheuëh djeuët keu meuntri ka dua go tjok keusimpôlan lagèë njan tjit. Pakriban Teungku Atjèh keudroë uroënjoë? Peuë mantong na lam ulèë keuneuk peuseulamat bansa Atjèh dônja akhirat, dan peuseudjatra rakjat dalam sistém neo-madjapahit NKRI? Meunjo na mantong njang seumiké lagèënjan, njan keubit dhoë dan han djilôp sapeuë lé; meunjo mantong na tjit njang keuneuk peuseulamat droë dalam tongkang tiréhnjan, keubit hana tjara lé bak tapeurunoë bansa meutuah njoë? Wallaahu 'alam.

Bagi njang ka muphôm peuë njang teupeugah njoë, maka mulai uroënjoë pajah tjok sikap njang djeulaih untôk tapeunteuntèë nasib dan masa ukeuë droë-teuh seureuta aneuk tutjo teuh - bèk lé seumiké dalam konteks NKRI. Njan MoU Helsinki kadjeuët tiëk lam kruëng keudéh, habéh djawong ureuëng meulajang bak peulagot-peulagot dan peutupat atra njan. 

Tanggai 9 Djuli, buleuën ukeuë njoë, ”para maling” - pantjuri tudjôh - akan djipeugot pesta rajek lom, djibôh nan ”pesta demokrasi”. Lagèë ka geutanjoë pham, pesta hambô-hambô pèng rakjat njan hana makna meubatjut pih keu geutanjoë bansa Atjèh. Soë mantong djeuët keu presiden NKRI: peuë Prabowo, Jokowi atawa Sontolojo-Sontolojo laén lom hana beda meubatjut pih – bandum presiden njan nakeuh keuturônan neo-madjapahit. Meunantjit gubernur-gubernur di Atjèh, peuë teuka dari Idi atawa dari Bireuën atawa dari Pidië. Njoë bandum saban – sarông djaroë Djakarta di Atjèh. 

Nanggroë Amerika njang paléng rasis keu awak hitam, tapi uroënjoë awak hitam djeuët keu Presiden. Di Indon hana mungkén ureuëng luwa Djawa djeuët keu Presisden adak pih tjarong dan kaja that. Sabab, kultur bansa Djawa, kultur ”pantes opo ora pantes” dan ”Sedoyo agami sami mawon” - bandum agama saban – hana djiduëk bak bansa-bansa diluwa Djawa. Uléh sabab njan, bansa Djawa njang majoritas di Indonesia han sagai-sagai geupiléh keu peumimpin-geuh ureuëng-ureuëng njang kon Djawa. 

Tapi keu geutanjoë kon njan peukara pokok: soë mantong presiden di NKRI dan soë mantong keupala daerah di Atjèh, hana meu-urôsan sapeuë ngon geutanjoë. Meunjo kheun almarhôm njang mulia wali ”they are all uneducated fools” - awak beureu'a-bereu'u njang ha keumah tapeureunoë.

Njang peureulèë tapham beugot dan beuta-ingat sabé, Hindunisia njan ka pasti akan hantjô dalam djaroë peumimpin bansa Djawa – tinggai watèë treuk. Deungon na ôsaha njang gigèh dari bansa Atjèh, bansa Papua Barat dan bansa Maluku, proses disintegrasi, proses keuhantjôran Indonesia akan bagah seuleusoë. Teutapi meunjo hana tapeugot sapeuë, taprèh hantjô keudroë djih, njoë mungkén tréb that mantong – mungkén pajah taprèh meu-limong plôh thôn treuk.

Meunjo peuë njang ka ulôntuan peutrang di ateuëh bansa Atjèh ka muphôm, maka langkah phôn njang tatjok dalam watèë toë njoë nakeuh: geutanjoë Atjèh sipakat tabeikot pemilu presiden Hindunesia go njoë. Njo djeuët keu saboh isjarah peunténg njang akan tapeudeh bak masjarakat internasional bahwa bansa Atjèh mantong istiqamah deungon peurdjuangan Atjèh Meurdéhka, dan bansa Atjèh hana lé geupeutjaja keu nanggroë neo-madjapahit dan ”para maling” njan.

Uléh sababnjan, meusidroë pih bèk na djak meumiléh bak tanggai 9 Djuli buleuën ukeuë; bèk neudjak peugabuëk droë bak hai-hai njang hana meuguna keu geutanjoë; bèk rôh neudjak bantu peukong ureuëng poh bansa neuh; bèk rôh neudjak piléh keu peumimpin biëk-biëk njang kalheuëh teupeutrang di ateuëh bunoë. Neuduëk di rumoh deungon keuluarga bak uroë njan dan neumeudô'a beubagah hantjô Hindunisia njan. Dan neumeulakèë ubak Po Teuh supaja peurdjuangan sutji éndatu njoë beubagah meuhasé. 

Amin, amin, ja rabbal 'alamiin.